Beste lezers:
Er is in predikantenwereld nu best veel aan de hand, naast de vermindering van leden in de kerken, dreigt er ook een tekort aan predikanten door grote uitstroom (pensioen) van predikanten en kleine instroom (studenten theologie/predikanten).
Het Nederlands Dagblad (ND) heeft hierover een interview gehouden met o.a. Nicolien en een predikant van de PKN die bemiddelt tussen gemeenten en predikanten, hier is een podcast van gemaakt en er is een kort verslag van dit intervieuw verschenen in het ND.
Hierbij de link naar de podcast, https://podcasts.apple.com/nl/podcast/dick-en-dani%C3%ABl-geloven-het-wel/id1551823862?i=1000608897343
(open deze link en klik daarna op “speel af” )
Hieronder het verslag van dit interview in het ND
===================================
Er lijkt overal wel een tekort aan personeel te zijn. En nu is ook de kerk aan de beurt: er zijn niet meer genoeg dominees. ‘Waar voorheen een advertentie voor een gemeentepredikant kon rekenen op dertig reacties, komen er nu maar twee of soms helemaal geen reacties’, zegt Giel Schormans, predikant en werkzaam bij het mobiliteitsbureau van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), dat helpt bij het beroepingswerk.
Het predikantentekort, dat nu al voelbaar is, komt deels door vergrijzing. Onderzoeksbureau Kaski concludeerde twee jaar geleden al dat in 2030 veertig procent van de huidige PKN- predikanten gaat uitstromen, onder andere doordat ze met emeritaat gaan. ‘Nu zijn er ongeveer 1400 predikanten, dat zullen er straks 940 zijn.’
Naast de grote uitstroom van predikanten is er ook sprake van ontgroening. ‘De instroom van jonge, nieuwe predikanten is veel lager. We kijken echt tegen een enorm tekort aan’, zegt Schormans deze week in de podcast Dick en Daniël Geloven het Wel.
Deeltijd
De gemeente Willemstad moest het anderhalf jaar doen zonder predikant, voordat Nicolien Luitwieler werd beroepen. ‘Ik had mijn studie theologie nog niet afgerond, en ze nodigden mij al uit om eens kennis te maken’, vertelt ze in de podcast. Luitwieler werkte eerder in de marketing en communicatie, en studeerde in deeltijd theologie. ‘Helemaal niet met het idee om predikant te worden.’
Uit eerder onderzoek van het Nederlands Dagblad bleek dat veel kerken kampen met leegloop na de coronacrisis. Zijn er dan nog zo veel predikanten nodig? Volgens Schormans is dat zeker het geval: ‘De gemeenten zelf worden inderdaad kleiner, maar het aantal gemeenten neemt minder hard af dan het aantal predikanten.’
Teams
Kerken hebben dus een belangrijke taak: zich voorbereiden op een toekomst met te weinig predikanten. Het probleem gaat niet alleen de grote Protestantse Kerk hard raken, maar ook de kleinere gereformeerde kerken. Op de Generale Synode van de Protestantse Kerk, die deze maand gehouden wordt, ligt dit vraagstuk voor.
Maar wat zijn mogelijke oplossingen om het tekort te ondervangen? Een belangrijke is: in teams gaan werken. ‘Predikanten zijn vaak solisten in hun werk, terwijl er in een regio juist samenwerking kan zijn. Dat bijvoorbeeld een type predikant meerdere dorpen bedient.’
‘Er wordt gesproken over het toerusten van begaafde gemeenteleden om te kunnen voorgaan.’
Naast het werken in teams zijn er andere mogelijke oplossingen. ‘Het is belangrijk dat predikanten gaandeweg hun ambtelijke weg zich kunnen specialiseren. Bijvoorbeeld als classispredikant, mentor, of ambulant predikant’, zegt Schormans. ‘Zo is er voor een predikant ruimte om het werk zo in te richten zoals hij of zij denkt dat goed is.’
Nog een manier om zich te specialiseren is het doen van promotieonderzoek, waarmee Luitwieler zich naast haar werk als predikant bezighoudt. ‘Het predikant zijn is een gevend beroep, waarin je vooral bezig bent met het geloof van anderen. Hoe kun je hierin je eigen spiritualiteit onderhouden? Dat wil ik onderzoeken.’
Het zou zelfs kunnen dat er binnenkort een gewone gelovige op de kansel staat. ‘Er wordt gesproken over het toerusten van begaafde gemeenteleden om te kunnen voorgaan.’
Verwachtingsmanagement
Wat kunnen kerken zelf doen om een dominee aan te trekken? ‘Mensen verwachten altijd veel van een predikant’, zegt Luitwieler. ‘Het is ook de taak van de predikant en de opleiding dat je werkt aan verwachtingsmanagement: je kunt als predikant niet alles, je hebt maar beperkte tijd en je moet daarin keuzes maken. Vaak denken gemeenten ook dat ze alle activiteiten moeten blijven doen, met mensen die misschien minder kunnen. Het is goed om ook daarin keuzes te maken: op welke doelgroep focussen we ons, en welke activiteiten blijven we doen?’
Volgens Schormans moet een aanstormende predikant ook een beetje door het eisenpakket in de advertentie heenkijken. ‘Bedenk bij jezelf: wat heeft deze gemeente geestelijk nodig? Mensen beseffen uiteindelijk ook wel dat jij niet de Messias bent, maar een beperkt mens die doet wat hij kan voor de gemeente.’